De overdracht van herinneringen verbonden aan stigmatisering
Officiële en familieherinneringen aan collaboratie en kolonisatie in België
Conflicterende contexten leiden vaak tot omstreden herinneringen. Hierbij onderhandelen protagonisten van dergelijke gebeurtenissen elk voor de erkenning en aanvaarding van hun interpretatie van het betwiste verleden, evenals voor het behoud van deze versie als officieel narratief. Nieuwe generaties eigenen zich dit verleden immers toe in het licht van hun eigen inzichten in de geschiedenis en hun kennis van de betrokkenheid van hun familie.
Het belang van ons onderzoek betreft de kruising tussen dergelijke familieverhalen en het officiële beleid omtrent twee controversiële episoden uit de nationale geschiedenis van België: de repressie van de collaboratie na de Tweede Wereldoorlog enerzijds en de terugkeer van de Belgische kolonialen in 1960 na de onafhankelijkheid van Congo anderzijds.
Repressie van collaborateurs na WOII (Bron: Cegesoma)
Deze twee gevallen zijn uitermate symbolisch in het onderzoek naar de co-existentie van groepen met naast verschillende, ook tegenstrijdige herinneringen. De huidige situatie in België belichaamt een vraag die in een groot aantal staten aan belang wint: hoe stel je een verleden voor dat voor verdeling blijft zorgen?
Het project heeft twee hoofddoelen: vooreerst wil het de onmiskenbare spanning onderzoeken tussen de publieke en private herdenkingspraktijken enerzijds en officiële en ondergrondse herinneringen anderzijds. Daarnaast wil het eveneens de overdracht van herinneringen bestuderen over drie generaties. Dergelijke innovatieve en meerlaagse analyse is haalbaar dankzij de interdisciplinaire dimensie van het onderzoeksteam (bestaande uit politieke wetenschappers, historici en psychologen).
De exodus is enorm. Sabena evacueert ongeveer 25 000 mensen tussen 9 en 28 juli 1960. (Bron: Photo News)
Het project zal op die manier de rol bepalen en bespreken van drie hoofdvariabelen in de constructie van deze controversiële episoden en de gevolgen ervan voor individuen en groepen:
1. De mate van stigma (contextuele variabele)
2. De taalgemeenschap (Franstaligen vs. Nederlandstaligen)
3. Het generationele aspect (drie generaties van dezelfde familie)
Op methodologisch vlak hanteren we een combinatie van drie benaderingen: een discoursanalyse van een corpus bestaande uit officiële toespraken, interviews met gezinnen die geraakt zijn door de repressie van collaboratie of de terugkeer van kolonialen en experimentele studies. Elk van deze methodologische projecten zal worden uitgevoerd door twee samenwerkende onderzoekers uit verschillende disciplines.
Wij zoeken deelnemers!
We zijn op zoek naar families die bereid zijn hun verleden met ons te delen. Deze deelname vereist evenwel dat
- een lid van uw familie veroordeeld is voor collaboratie OF in 1960 teruggekeerd is uit Congo
- drie verschillende generaties (in directe lijn) bereid zijn deel te nemen
Voor meer informatie kunt u ons steeds contacteren op volgend adres: projet.remember@uclouvain.be
Hartelijk dank!
Seminaries:
2 november 2020: Tien vooringenomen ideeën over de Belgische kolonisatie – spreker: Benoît Henriet, docent globale geschiedenis aan de Vrije Universiteit Brussel
14 december 2020: de culturele ecologie van familieverhalen – spreker: Robyn Fivush, Samuel Candler Professor in de psychologie, Emory University
11 januari 2021: de evolutie van de representaties van de Belgische kolonisatie – Sprekers: Idesbald Goddeeris (KULeuven) en Bérengère Piret (Université Saint-Louis)
8 february 2021 : De evolutie van de familie - XXde eeuw; Spreker: Professor Paul Servais (UCLouvain)